Deze toonaangevende, op wetenschappelijke evidentie gebaseerde, behandeling voor volwassenen met een eetstoornis is een specifieke vorm van cognitieve gedragstherapie. Dit is een individuele behandeling die zich richt op de kenmerkende verstoringen in eetgewoonten en attitudes ten aanzien van lichaamsvormen en gewicht. Het is ontwikkeld door professor Christopher Fairburn als behandeling voor boulimia nervosa en in deze vorm onderwerp geweest van talloze klinische onderzoeken. Het was de eerste psychologische behandeling (voor welke psychische stoornis dan ook) die sterk werd aanbevolen door het onafhankelijke en hoog aangeschreven National Institute for Health and Care Excellence (NICE) van het Verenigd Koninkrijk.
In het begin van de jaren 2000 werd de behandeling aangepast zodat het geschikt werd voor alle vormen van eetstoornissen (Fairburn, Cooper en Shafran, 2003). Deze “transdiagnostische” behandeling, genaamd “Cognitive Behavior Therapy – Enhanced (CBT-E), is getest bij het volledige spectrum van eetstoornissen in studies uit het Verenigd Koninkrijk, Australië, Denemarken, Italië, Nederland en de Verenigde Staten.
Er is enige variabiliteit in de herstelpercentages die uit de verschillende studies naar voren komen. Dit kan te wijten zijn aan verschillen in cliënten populaties, kwaliteit van de studies en daarnaast kan de kwaliteit van de geleverde behandeling kan ook een factor van betekenis zijn. Het is opvallend dat de beste resultaten werden behaald in studies waarin CBT-E goed werd uitgevoerd. Dit zijn de studies die plaatsvonden in het Verenigd Koninkrijk (Oxford en Leicester), Denemarken (Kopenhagen) en Italië (Verona).
Als men zich richt op studies waarin CBT-E goed werd uitgevoerd, suggereert het bewijs dat bij cliënten zonder significant ondergewicht (de overgrote meerderheid van volwassen gevallen), ongeveer twee derde van degenen die de behandeling starten, volledig herstelt. Dit herstel lijkt goed gehandhaafd te blijven. Overige respondenten zijn ook verbeterd, zij het niet in dezelfde mate. Het responspercentage is lager bij cliënten die aanzienlijk ondergewicht hebben. Cliënten met significant ondergewicht haken ook vaker af in de behandeling.
Op dit moment kunnen de onderzoeksresultaten als volgt worden samengevat:
- CBT-E is geschikt gebleken voor alle vormen van eetstoornissen die bij volwassenen voorkomen (Fairburn et al., 2009; Fairburn et al., 2013). Dit geldt niet voor enige andere behandelvorm
- CBT-E is ook effectief gebleken bij de behandeling van jongeren (Dalle Grave et al., 2013). Het is daarom een potentieel alternatief voor de toonaangevende op wetenschappelijke evidentie gebaseerde behandeling voor deze leeftijdsgroep, namelijk familietherapie.
- CBT-E kan ook worden toegepast in een klinische en dagbehandeling setting.
- Bij het bekijken van studies waarin CBT-E goed werd uitgevoerd, is aangetoond dat CBT-E effectiever is dan twee andere veelgebruikte behandelingen.
- In een directe vergelijking met een toonaangevende alternatieve psychologische behandeling voor volwassenen, interpersoonlijke psychotherapie of IPT, bleek CBT-E krachtiger te zijn (Fairburn et al., 2015).
- CBT-E is effectiever gebleken dan 100 sessies psychoanalytische psychotherapie gedurende 2 jaar (Poulsen et al., 2014).
- Therapeuten moeten getraind worden in CBT-E om optimale behandeleffecten te bereiken.
Verder lezen:
Byrne, S., Wade, T., Hay, P., Touyz, S., Fairburn, C. G., Treasure, J., … Crosby, R. D. (2017). A randomised controlled trial of three psychological treatments for anorexia nervosa. Psychological Medicine, 1-11. doi:10.1017/s0033291717001349
Wade, S., Byrne, S., & Allen, K. (2017). Enhanced cognitive behavioral therapy for eating disorders adapted for a group setting. International Journal of Eating Disorders, 50(8), 863-872. doi:10.1002/eat.22723
Cooper, Z., Allen, E., Bailey-Straebler, S., Basden, S., Murphy, R., O’Connor, M. E., & Fairburn, C. G. (2016). Predictors and moderators of response to enhanced cognitive behaviour therapy and interpersonal psychotherapy for the treatment of eating disorders. Behaviour Research and Therapy, 84, 9-13. doi:10.1016/j.brat.2016.07.002
Andony, L. J., Tay, E., Allen, K. L., Wade, T. D., Hay, P., Touyz, S., … Byrne, S. M. (2015). Therapist adherence in the strong without anorexia nervosa (SWAN) study: A randomized controlled trial of three treatments for adults with anorexia nervosa. International Journal of Eating Disorders, 48(8), 1170-1175. doi:10.1002/eat.22455
Calugi, S., Dalle Grave, R., Sartirana, M., & Fairburn, C. G. (2015). Time to restore body weight in adults and adolescents receiving cognitive behaviour therapy for anorexia nervosa. Journal of Eating Disorders, 3, 21. doi:10.1186/s40337-015-0057-z
Dalle Grave, R., Calugi, S., Sartirana, M., & Fairburn, C. G. (2015). Transdiagnostic cognitive behaviour therapy for adolescents with an eating disorder who are not underweight. Behaviour Research and Therapy, 73, 79-82. doi:10.1016/j.brat.2015.07.014
Fairburn, C. G., Bailey-Straebler, S., Basden, S., Doll, H. A., Jones, R., Murphy, R., … Cooper, Z. (2015). A transdiagnostic comparison of enhanced cognitive behaviour therapy (CBT-E) and interpersonal psychotherapy in the treatment of eating disorders. Behaviour Research and Therapy, 70, 64-71. doi:10.1016/j.brat.2015.04.010
Knott, S., Woodward, D., Hoefkens, A., & Limbert, C. (2015). Cognitive Behaviour Therapy for Bulimia Nervosa and Eating Disorders Not Otherwise Specified: Translation from Randomized Controlled Trial to a Clinical Setting. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 43(6), 641-654. doi:10.1017/s1352465814000393
Dalle Grave, R., Calugi, S., El Ghoch, M., Conti, M., & Fairburn, C. G. (2014). Inpatient cognitive behavior therapy for adolescents with anorexia nervosa: immediate and longer-term effects. Frontiers in Psychiatry, 5, 14. doi:10.3389/fpsyt.2014.00014
Poulsen, S., Lunn, S., Daniel, S. I., Folke, S., Mathiesen, B. B., Katznelson, H., & Fairburn, C. G. (2014). A randomized controlled trial of psychoanalytic psychotherapy or cognitive-behavioral therapy for bulimia nervosa. American Journal of Psychiatry, 171(1), 109-116. doi:10.1176/appi.ajp.2013.12121511
Wonderlich, S. A., Peterson, C. B., Crosby, R. D., Smith, T. L., Klein, M. H., Mitchell, J. E., & Crow, S. J. (2014). A randomized controlled comparison of integrative cognitive-affective therapy (ICAT) and enhanced cognitive-behavioral therapy (CBT-E) for bulimia nervosa. Psychological Medicine, 44(3), 543-553. doi:10.1017/s0033291713001098
Zipfel, S., Wild, B., Gross, G., Friederich, H. C., Teufel, M., Schellberg, D., … Herzog, W. (2014). Focal psychodynamic therapy, cognitive behaviour therapy, and optimised treatment as usual in outpatients with anorexia nervosa (ANTOP study): randomised controlled trial. Lancet, 383(9912), 127-137. doi:10.1016/s0140-6736(13)61746-8
Dalle Grave, R., Calugi, S., Conti, M., Doll, H., & Fairburn, C. G. (2013). Inpatient cognitive behaviour therapy for anorexia nervosa: a randomized controlled trial. Psychotherapy and Psychosomatics, 82(6), 390-398. doi:10.1159/000350058
Dalle Grave, R., Calugi, S., Doll, H. A., & Fairburn, C. G. (2013). Enhanced cognitive behaviour therapy for adolescents with anorexia nervosa: an alternative to family therapy? Behaviour Research and Therapy, 51(1), R9-r12. doi:10.1016/j.brat.2012.09.008
Fairburn, C. G., Cooper, Z., Doll, H. A., O’Connor, M. E., Palmer, R. L., & Dalle Grave, R. (2013). Enhanced cognitive behaviour therapy for adults with anorexia nervosa: a UK-Italy study. Behaviour Research and Therapy, 51(1), R2-8. doi:10.1016/j.brat.2012.09.010
Byrne, S. M., Fursland, A., Allen, K. L., & Watson, H. (2011). The effectiveness of enhanced cognitive behavioural therapy for eating disorders: an open trial. Behaviour Research and Therapy, 49(4), 219-226. doi:10.1016/j.brat.2011.01.006
Fairburn, C. G., Cooper, Z., Doll, H. A., O’Connor, M. E., Bohn, K., Hawker, D. M., . . . Palmer, R. L. (2009). Transdiagnostic cognitive-behavioral therapy for patients with eating disorders: a two-site trial with 60-week follow-up. American Journal of Psychiatry, 166(3), 311-319. doi:10.1176/appi.ajp.2008.08040608
Fairburn, C. G., Cooper, Z., & Shafran, R. (2003) Cognitive behaviour therapy for eating disorders: A “transdiagnostic” theory and treatment. Behaviour Research and Therapy, 41, 509-528.
